دکتر ذبیح الله صفا

بیوگرافی
ذبیح‌اللّه صفا، مورخ ونویسنده؛ در ۱۶ اردیبهشت ۱۲۹۰ در شهمیرزاد سمنان زاده شد. دوره آموزش ابتدایی را در سال ۱۳۰۴ در بابل به پایان رساند، آنگاه راهی تهران شد و در دبیرستان‌های سیروس و دارالفنون تحصیل کرد و در سال ۱۳۱۲ تحصیلات متوسطه را به پایان رساند. سپس تحصیلات خود را در دانشسرای عالی و دانشکده ادبیات ادامه داد و در رشته‌های ادبیات و تعلیم و تربیت لیسانس گرفت و سپس به تحصیل در دوره دکتری پرداخت تا آنکه در سال ۱۳۲۱ با پذیرش رساله او با عنوان «حماسه‌سرایی در ایران» به درجه دکتری نایل شد. وی در سال ۱۳۲۷ استاد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد؛ و در سال ۱۳۴۰ به بالاترین رتبه استادی (رتبه ده) دست یافت. طی سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ با سمت استاد مهمان در دانشگاه هامبورگ به تدریس پرداخت. در بازگشت از آلمان به مدیریت گروه زبان و ادبیات فارسی و سپس ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه تهران انتخاب شد و تا سال ۱۳۴۷ این سمت‌ها را به عهده داشت. در آن سال پس از تغییرات ناگهانی در نظام اداری و آموزشی دانشگاه، به درخواست خود بازنشسته شد و تدریس خود را به صورت افتخاری ادامه داد. در سال ۱۳۴۷ برای بار دوم به آلمان رفت و یک سال دیگر در دانشگاه هامبورگ به تدریس پرداخت. پس از بازگشت به تهران، عنوان استادی ممتاز دانشگاه تهران را یافت و از آن پس در سال‌هایی که در تهران اقامت داشت، به تدریس ادبیات حماسی، غنایی و دراماتیک در دوره دکتری ادبیات فارسی ادامه داد. از دانشجویان و شاگردان موفق و به ‌نام ایشان می‌توان به دکتر قدمعلی سرامی اشاره کرد. دکتر ذبیح‌اللّه صفا پس از سال ۱۳۵۷ در آلمان اقامت داشت و در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۷۸ در شهر لوبک آن کشور درگذشت.

آثار دکتر ذبیح الله صفا

  • گاه‌شماری و جشن‌های ملی ایرانیان، ۱۳۵۵–۱۳۱۲
  • آموزشگاه‌ها و آموزش‌ها در ایران، ۱۳۵۴–۱۳۱۵
  • حماسه ‌سرایی در ایران، ۱۳۲۴
  • دانش‌های یونانی در شاهنشاهی ساسانی، ۱۳۳۱
  • تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم، ۱۳۳۱
  • آیین سخن در معانی و بیان، ۱۳۳۱
  • تاریخ تحول نظم و نثر فارسی، ۱۳۳۱
  • تاریخ ادبیات در ایران (۵ جلد)، ۱۳۶۲–۱۳۳۲
  • مزداپرستی در ایران قدیم، ۱۳۳۶
  • آیین شاهنشاهی ایران، ۱۳۴۶
  • نثر فارسی از آغاز تا عهد نظام‌الملک، ۱۳۴۷
  • گنج سخن، شاعران پارسی‌گوی و منتخب آثار آنان (از رودکی تا بهار)، ۳ جلد، ۱۳۳۹
  • گنجینه سخن پارسی‌نویسان بزرگ، و منتخب آثار آنان، ۶ جلد، ۱۳۶۳–۱۳۴۸
  • دورنمایی از فرهنگ ایرانی و عصر جهانی آن، ۱۳۵۰
  • نیکی‌نامه، ۱۳۵۰
  • تاریخ ادبیات ایران، ۱۳۵۵
  • تاریخ علوم و ادبیات ایرانی، ۱۳۴۷
  • مقدمه‌ای بر تصوف، ۱۳۵۴
  • سیری در تاریخ زبان‌ها و ادب ایرانی، ۱۳۵۵
  • نظری به تاریخ حکمت و علوم در ایران، ۱۳۵۵