بی‌بی منجمه سمنانی دختر دانشمند و نیک نام کمال‌الدین سمنانی، ستاره‌شناس دوران سلطنت محمد خوارزمشاه، مانند پدر خود در پیشگویی و ستاره‌شناسی سرآمد نامداران فضل و هنر بود. این بانوی فاضل، در جنگاوری و دلیری و سوارکاری نیز گوی سبقت از دیگران ربوده بود.
به استناد شواهد تاریخی، در حمله خانمان سوز مغول، دوش به دوش دلاوران ایران به نبرد با این قوم وحشی پرداخت و با نظرهای درست و پیشگویی‌های به جا، سلطان جلال‌الدین خوارزمشاهی را بارها به پیروزی رساند. او بارها توطئه و مکر و بی‌وفایی برادر سلطان، غیاث‌الدین را به شاه گوشزد کرد اما پادشاه کم خرد، پند نشنید و آن گاه پشیمان شد و به حقیقت پی برد که بی‌بی منجمه با همسر دانشمند خود، به دربار کیقباد سلجوقی، پیوسته بود. کیقباد سلجوقی با افتخار و شادکامی بسیار، از حضور این زن و شوهر دانشمند، ابراز رضایت می‌کرد. بی‌بی منجمه در دربار سلجوقیان روم، به منزلت و ثروت بسیار رسید و عزت فراوان یافت.
از نکات برجسته زندگانی «بی‌بی منجمه سمنانی» که باید سرمشق فاضلان و برجستگان باشد، این بود که هر چه ثروت به دست می‌آورد به زادگاه خود سمنان می‌فرستاد تا در آن جا مدرسه بسازند و از این راه به تجلی فرهنگ سمنان باستانی بسیار کمک کرد و از خود نامی نیکو به یادگار گذاشت و سرمشقی برای فرهیختگان سمنان شد تا مردم شهر خویش را از امکانات علمی و تجربی و مادی و معنوی خود بهره مند سازند و بدانند که نام نیکو و خدمات خداپسندانه، ماندنی تر از زر و سیم و کاخ زرنگار است.
