منطقه حفاظت شده و پارک ملی کویر

پارک ملی کویر که به «آفریقای کوچک» و «سرنگتی ایران» نیز معروف است؛ یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شده ایران است و در میان ساکنین منطقه گرمسار، به سیاه‌کوه شهرت دارد.
پارک در موقعیت جغرافیایی جنوب شهر گرمسار در حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک واقع شده است و مساحت آن همراه با منطقه حفاظت شده ۱۷۶/ ۶۹۱ هکتار است.
این منطقه نمونه‌ای از اکوسیستم خشک و بیابانی است. بیشتر بارندگی آن در ماه‌های آبان تا اردیبهشت ماه صورت می‌گیرد. متوسط میزان سالیانه باران در منطقه ۱۵۰ میلی‌متر است و معمولاً گرمای شدید از اوایل خرداد تا پایان مهر در منطقه ادامه دارد.
پارک ملی کویر، تنها پارک ملی در ایران است که به گفته سازمان محیط زیست در آن هیچگونه سکونتگاه انسانی، معدنی و پروانه چرای دام وجود ندارد.
گونه‌های جانوری
در گذشته گله‌های بزرگ گورخر ایرانی در این منطقه زندگی می‌کردند که آخرین آن‌ها در سال ۱۳۶۳ مشاهده شدند و امروزه مطمئناً نسل آن‌ها در این پارک از میان رفته‌است. آهوی گواتردار هم احتمالاْ در آستانه انقراض قرار دارد، اما جمعیت جبیر (نوعی غزال ظریف‌تر و کوچک‌تر از آهو) در این منطقه دارای بیشترین فراوانی در تمام ایران است.
از سال ۱۳۸۸ گروه مستندسازی برای پیدا کردن گونه یوزپلنگ ایرانی در این پارک اقدام کردند. تنها یک یوز به نام «تنهاوش» در این پارک دیده شد که از سال ۱۳۹۳ دیگر دیده نشد و به احتمال زیاد نسل یوزپلنگ ایرانی در این منطقه منقرض شده‌است.
یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی، گرگ، کفتار راه‌راه، گربه شنی، روباه قرمز، روباه شنی، کل، ‌بز، قوچ، میش، شغال و سیاه‌گوش از جمله پستانداران شاخص این منطقه هستند.
پرندگان پارک هم شامل کبک، تیهو، زاغ بور، هوبره، انواع گنجشک، سهره، چکاوک و پرستو، انواع پرندگان شکاری ازجمله عقاب طلایی، سنقر، سارگپه، شاهین، بحری و دلیجه، و پرندگان مهاجر مانند فلامینگو، آنقوت، خوتکا و انواع غاز و مرغابی هستند.
اگرچه امروزه از غنای حیات وحش این منطقه تا حد زیادی کاسته شده اما هنوز هم تقریباً تمامی انواع حیوانات بیابان‌زی ایران را در خود جای داده است و به همین دلیل به عنوان یکی از ۹ ذخیره‌گاه زیست‌کره در ایران است.
گونه‌های گیاهی
در مجموع ۳۵۵ گونه گیاهی در این منطقه شناسایی شده که ۲۰ گونه آن بوم‌زادی هستند. گیاهان پارک از انواع خشکی‌پسند و شورپسند هستند که خود را با کمبود آب و شوری خاک سازگار کرده‌اند و داشتن برگ‌های کوچک منتهی به خار از ویژگی‌های ظاهری بسیاری از آنهاست.
گیاه درمنه در نقاط هموار، گیاه کاروان‌کش در دره‌ها و کوهپایه‌های سنگی، گز در اطراف چشمه‌ها، گرگ‌تیغ و نی و در کوهپایه‌ها نیز درختچه‌های بادام کوهی، شیر خشت و خنجک دیده می‌شوند.
آثار طبیعی
از آثار طبیعی و زیبای منطقه نیز می توان به غار دق کشکولی، تنگه ظلمات، الوان زمین‌شناسی، قندیل‌های نمکی در مسیر شورآب ام‌الخانی، سنگ آب‌ها و تپه های ماسه‌ای و اشکال زیبای نمکی حاشیه دریاچه نمک، اشاره کرد.
تعداد زیاد تپه‌های ماسه‌ای که به ریگ معروفند زیبایی منطقه را دوچندان کرد است. اسامی برخی از این ریگ‌ها عبارت از ریگ چاه قرقره، ریگ چاه میش مست، ریگ جن و و ریگ طلحه است.
آثار