تا به حال شده شادمان از دیدن یک عابربانک خلوت و تنها، به سمت آن خیز بردارید، کارتتان را در محفظه کارت خوان قرار دهید و بعد که رویای انجام عملیات بانکی را دارید ببینید کار تمام نمی‌شود و با اعلام انقضای زمان کارت، مثل کره زیر آفتاب، پاهایتان شل شود و دست خالی از جلوی دستگاه عقب نشینی کنید
صاحبان کارت‌های اعتباری کمتر پیش می‌آید که پیش از موعد سرآمدن تاریخ انقضای کارت خود، آن را تمدید کنند و در نتیجه بسیاری با این صحنه مواجه شده اند.
اما چرا کارت‌های بانکی و اعتباری که در اختیار مشتریان هستند عمدتا تاریخ انقضا دارند و مشتری باید بعد از مدتی نسبت به تمدید آن با پرداخت کارمزد اقدام کند؟
خبرگزاری ایسنا به این پرسش پاسخ داده است: تقریباً تمامی مشتریان بانک‌ها دارای کارت‌هایی هستند که امور بانکی خود را با آن انجام می‌دهند؛ از برداشت پول گرفته تا خرید، جابجایی و نقل و انتقال. این کارت‌ها شامل مشخصاتی از جمله نام صاحب کارت و نوار مغناطیسی‌ای هستند که اطلاعات مهمی مانند اطلاعات هویتی دارنده کارت در آن درج شده است. همچنین روی کارت عدد ۱۶ رقمی وجود دارد که برای هر شخص منحصر به فرد است و از آن برای شناسایی صاحب کارت هنگام انجام معاملات الکترونیکی استفاده می‌شود.
اما ویژگی خاص دیگر این کارت‌ها داشتن تاریخ اعتبار استفاده از آن است که با پایان این تاریخ، مشتری قادر به دریافت خدماتی که از طریق این کارت‌ها قابل انجام است، نخواهد بود و باید با مراجعه به بانک صادرکننده کارت نسبت به تمدید تاریخ و دریافت کارت جدید اقدام کند که در این حالت با توجه به خدماتی که دریافت می‌شود به روال مرسوم کارمزد آن را نیز باید پرداخت کند. این در حالی است که سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان نسبت به این موضوع گله‌مند شده و ابعادی از آن را مورد انتقاد قرار داده است.
نوابی -رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان- با طرح این سؤال که چرا کارت‌های بانکی باید تاریخ اعتبار داشته باشند و پس از اتمام آن، مردم به عنوان مصرف‌کننده هزینه‌ای را برای تمدید بپردازند، گفته است در این حالت مشتری باید به بانک رفته، فرم پر کند و پول اضافه‌ای نیز بپردازد که این موضوع از نظر سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تضییع حقوق مصرف‌کننده است.
اما اینکه تا چه اندازه موضوع مورد نظر سازمان حمایت با آنچه که در شبکه بانکی ایران و جهان می‌گذرد، منطبق است، سؤالی بود که پیگیری آن از مراجع بانکی با این توضیحات همراه شد:
اینکه چرا باید کارت‌های بانکی دارای تاریخ اعتبار باشند، به این دلیل است که با هدف مدیریت مناسب ریسک ابزارهای پرداخت کارتی و بالا بردن ضریب ایمنی، کارت‌های بانکی و اعتباری صادره در جهان دارای تاریخ انقضا هستند و پس از پایان این زمان، دیگر قابلیت استفاده ندارند. بنابراین باید با اتمام تاریخ انقضا توسط بانک‌ها تمدید شوند.
همچنین درج تاریخ انقضا روی کارت‌های بانکی، یک ویژگی امنیتی است و هنگام هرگونه عملیات اینترنتی اعم از خرید یا انتقال وجه باید این تاریخ وارد شود. این در حالی است که عدم درج تاریخ انقضا، مشتریان بانک‌ها را با خسارت‌های جبران‌ناپذیری مواجه می‌کند و ریسک عملیات کارتی بانکی را بسیار بالا می‌برد.
بر این اساس بانک مرکزی ایران نیز در سال ۱۳۸۶در خصوص تاریخ انقضای کارت به بانک‌های عضو شتاب مواردی را را ابلاغ کرد.
بنابراین بخشنامه، از ابتدای سال ۱۳۸۷ تمامی کارت‌های صادره توسط بانک‌ها باید دارای تاریخ انقضا باشند و این تاریخ باید برای تمامی کارت‌ها در سامانه کارت‌بانک تعیین شود. همچنین تاریخ انقضای درج شده بر روی کارت باید با تاریخ انقضای کارت در سامانه یکسان باشد. از سوی دیگر تاریخ انقضای کارت‌های مغناطیسی حداکثر سه سال و کارت‌های هوشمند حداکثر پنج سال پس از زمان صدور کارت تعیین می‌شود. در تاریخ انقضا، کارت باید غیرفعال و باطل شده و به منظور تمدید یا تجدید کارت دارنده موظف است به بانک مراجعه کرده و پس از احراز هویت مجدد کارت جدید برای او صادر شود.
دریافت کارمزد تمدید کارت
دریافت کارمزد بابت امور بانکی و خدماتی که مشتریان دریافت می‌کنند، در شبکه بانک ایران هنوز پس از سال‌ها چندان جا نیفتاده است و در سطح بسیار پایینی انجام می‌گیرد طوری که بانک‌های ایرانی از جمله بانک‌های جهان هستند که پایین‌ترین سطح درآمد خود را از طریق کارمزد دریافت کرده و عمدتاً درآمد آنها از محل سودهای بانکی و امور دیگر تأمین می‌شود در حالی که در سایر بانک‌های جهان این روال معکوس است.
با این حال هزینه دریافت کارمزد برای صدور کارت‌های بانکی و تمدید آن نیز مورد اشاره سازمان حمایت است. در این باره باید یادآور شد که صدور مجدد کارت یک خدمت بانکی است و هر خدمتی که به مشتریان ارائه می‌شود در تمامی دنیا مشمول کارمزد است. هرچند برخی از خدمات بانکی در ایران با اهداف تشویقی و ترغیبی مشمول کارمزد نمی‌شوند.
