رئیس دانشگاه پیام نور شاهرود به واکاوی چرایی سرانه پایین مطالعه و عدم رغبت ایرانیان به کتاب و کتابخوانی پرداخت.
دکتر علی شاهینی به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی و روز کتاب و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا-منطقه سمنان، اظهار کرد: ضعف فکری و فرهنگی در خانواده‌ها، ضعف سیستم آموزشی و برنامه‌ریزی در آموزش و پرورش، سیاست دولت‌ها، عوامل اقتصادی و فرهنگ غالب، مهمترین عوامل موثر در کاهش مطالعه و عدم رغبت ایرانیان و کتابخوانی است.
وی از عدم رغبت به مطالعه به عنوان یک آسیب اجتماعی یاد کرد و افزود: باید به سرانه پایین مطالعه در کشور به‌عنوان یک معضل و آسیب اجتماعی نگریست و با جدیت به‌دنبال حل آن بود.
این مدرس دانشگاه به برنامه‌های تشویقی در هفته کتاب اشاره کرد و ادامه داد: برنامه‌های هفته کتاب و کتابخوانی اگر چه تا حدودی می‌تواند فضای موجود را به‌نفع کاهش این آسیب اجتماعی تغییر دهد اما این تلاش مختصر به‌دلیل مقطعی بودن، کافی به‌نظر نمی‌رسد.
برخی خانواده‌ها مطالعه کتب غیردرسی را اتلاف وقت تبلیغ می‌کنند
رئیس دانشگاه پیام نور شاهرود افزود: خانواده به‌عنوان اولین و کوچکترین واحد اجتماع، نقش بسیار مهمی در فرهنگ‌سازی برای مطالعه و کتابخوانی برای فرزندان دارد و البته این تاثیر بیشتر مربوط به قبل از ورود فرزندان به دبستان و حتی پیش‌دبستانی است و با ورود دانش‌آموز به مدرسه این آموزش و پرورش است که می‌تواند و باید نقش اساسی و واقعی را در قبال فرهنگ‌سازی و تشویق و ترغیب دانش‌آموزان به مطالعه ایفاء کند .
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام بود اضافه کرد: هر چقدر آموزش و پرورش در این زمینه کوتاهی کند این معضل اجتماعی بیش از پیش خود را در جامعه و در مقاطع بالاتر نشان خواهد داد.
شاهینی گفت: فقر مالی یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش سرانه مطالعه و کتابخوانی در کشور است که همت، برنامه‌ریزی صحیح و تلاش بیش از پیش مسئولان را می‌طلبد.
وی با بیان اینکه متاسفانه در برخی خانواده‌ها که تمکن مالی نیز دارند، والدین فرزندان را صرفا به مطالعه کتب درسی تشویق می‌کنند و به مطالعه سایر کتب اهمیت چندانی نمی‌دهند افزود: برخی افراد و خانواده‌ها خواندن کتب غیردرسی را نوعی اتلاف وقت می‌دانند که این مهم ناشی از فقر فرهنگی است.
تنزل جایگاه کتاب و کتابخانه‌ها به نقش تزیئنی و دکوراسیون در خانواده
وی افزود: تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی و حتی شبکه‌های ماهواره‌ای و اجتماعی نیز تنها ابزاری برای کسب اطلاعات و وسیله‌ای صرفا سرگرم‌کننده هستند .
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه در منازل کتاب و کتابخانه به معنای واقعی وجود نداشته ادامه داد: شوربختانه اگر کتابخانه‌ای هم در برخی خانه‌ها باشد عمدتا برای آذین و دکوراسیون است.لذا نقش صداوسیما و وسایل ارتباط جمعی برای افزایش سرانه مطالعه تعیین‌کننده است.
مطالعه و پژوهش در آموزش و پرورش جایی ندارد
دکتر شاهینی با بیان اینکه سیستم آموزشی در آموزش و پرورش مبتنی بر محفوظات است و ترغیب دانش‌آموز به مطالعه در آن پژوهش تقریبا جایی ندارد تصریح کرد: با وجود اجرای طرح‌هایی همچون جابربن حیان، مطالعه و کتابخوانی در آموزش و پرورش سیستماتیک و نهادینه نیست. از همین‌رو خلوت‌ترین و گاه نامناسب‌ترین مکان در مدارس ما کتابخانه‌ها هستند.
وی به بی‌توجهی به کتابخانه مدارس اشاره و خاطرنشان کرد: در بسیاری مدارس، کتابخانه‌ها، یک مسئول نداشته و یا دانش‌آموزان و یا یک آموزگار صرفا جهت تکمیل ساعت موظفی خود کتابدار مدرسه می‌شود.
این دکترای حقوق افزود: آموزش و پرورش باید قبل یا حداقل حین آموزش، به ارائه تکنیک‌ها و روش‌های مطالعه و فنون یادگیری به دانش‌آموزان پرداخته و آن را به صورت یک واحد مجزای درسی پیگیری کند زیرا نحوه یادگیری، پیش نیاز آموزش است و دانش آموزان اصولا نحوه مطالعه و تکنیک‌های یادگیری را به صورت تجربی می‌آموزند و این خود از عوامل کاهش ساعت مطالعه در بین دانش‌آموزان ایرانی است و لذا این روند و رویکرد به مطالعه در سطوح مختلف علمی و سنین بالاتر نیز ادامه داشته و به دانشگاه ها نیز سرایت کرده است.
شاهینی گفت: فشارهای اقتصادی، عدم درآمد کافی، عدم شغل مناسب، کاهش ارزش علم و تحصیلات، فقر فرهنگی و اجتماعی، برنامه‌ریزی‌های سیاسی و اجتماعی دولت‌ها، سلطه سیاست بر علم و فرهنگ، بی سوادی،کم سوادی، ناکافی بودن کتابخانه‌های عمومی، گرانی کتاب و نشر سلطه ارزش‌های کاذب از دیگر دلایلی هستند که در عدم رغبت ایرانیان به کتابخوانی و سرانه پایین مطالعه در کشور ما نقش مهم و بنیادی دارند.
