آیا احتمال شیوع ویروس کرونا در نوزادان و کودکان هم وجود دارد؟
ویروسی که سبب بروز بیماری کووید-۱۹ می‌شود ناشناخته‌های زیادی دارد. یکی از این ناشناخته‌ها خطری است که نوزادان یا زنان باردار را تهدید می‌کند و اینکه ویروس تا چه حد بر بدن این گروه از افراد تأثیرگذار خواهد بود. آنچه تا این لحظه مشخص شده است، احتمال ابتلای تمامی افراد به کرونا، فارغ از سن‌وسالشان است، هرچند تعداد نوزادان و کودکان مبتلا به بیماری در مقایسه با دیگران کمتر بوده است.
درباره شمار تلفات بیماری هم درمجموع می‌توان گفت بیماری فقط در موارد نادری منجر به مرگ می‌شود و بیشتر آمار جان‌باختگان هم مربوط به سالمندانی می‌شود که پیش‌زمینه بیماری‌های دیگر را داشته‌اند.
آیا شیردادن مادر مبتلا به بیماری، خطر سرایت ویروس کرونا در نوزادان را به‌دنبال دارد؟
مادرانی که نشانه‌های کرونا اعم از سرفه، تب یا تنگی نفس را دارند، باید هرچه سریع‌تر از کمک متخصصان مراکز درمانی بهره بگیرند.
دو نکته مهم درباره شیردادن به نوزادان وجود دارد: اول اینکه شیر مادر برای نوزاد بسیار مفید است؛ مهم‌تر از آن (البته در این شرایط که با شیوع ویروس کرونا سروکار داریم)، احتمال سرایت ویروس‌های مرتبط با دستگاه تنفسی از طریق شیر مادر به بدن نوزادان بسیار کم است. بنابراین، می‌توانیم نتیجه بگیریم که مادر می‌تواند با رعایت اقدامات و نکات بهداشتی و پیشگیرانه، به شیردادن به نوزاد خود ادامه دهد.
مادران شیردهی که نشانه‌های بیماری را دارند، به‌منظور پیشگیری از سرایت ویروس کرونا در نوزادان باید:
در مجاورت آنها از ماسک استفاده کنند (مثلا وقتی قصد شیردادن به نوزاد را دارند)؛
قبل و بعد از تماس با نوزادان دست‌های خود را بشویند؛
تمامی سطوحی را که لمس می‌کنند، مرتب تمیز و ضدعفونی کنند.
البته توصیه آخر مربوط به همه کسانی است که مبتلا به کرونا شده‌اند و به‌نوعی با دیگران در تماس هستند.
اگر بیماری مادر شدت پیدا کرد، می‌توان با رعایت تمامی ملاحظات بهداشتی به او کمک کرد که شیر خود را بگیرد و با فنجانی تمیز یا قاشق، آن را به کودکش بدهد.
خطر دیگری که با موضوع ویروس کرونا در نوزادان مرتبط است، احتمال سرایت ویروس از بدن زنان باردار به جنین است؛ اما آیا چنین امکانی وجود دارد؟ متأسفانه در حال حاضر اطلاعات دقیق در این باره در دسترس نیست؛ بنابراین نمی‌توان با قطعیت گفت که آیا جنین به بیماری مبتلا می‌شود یا نه؛ حتی راجع‌به تأثیر بالقوه بیماری مادر بر بدن جنین هم نمی‌توان با قطعیت اظهارنظری کرد. تحقیقات در این باره همچنان در دست انجام است.
تنها نکته قطعی این است که زنان باردار هم مثل سایر اشخاص باید اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند و خطر ابتلا به کرونا را تا حد امکان کمتر کنند؛ همچنین، در صورت مشاهده نشانه‌های بیماری هم باید بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنند.
تب، سرفه، تنگی نفس از نشانه‌های اصلی کرونا هستند؛ اما آیا علائم کرونا فقط همین مواردند؟ صادقانه در جواب به این سؤال باید اذعان کرد که هنوز اطلاعات کافی و دقیق درباره شدت نشانه‌های یادشده و نیز بودن یا نبودن نشانه‌ای دیگر در دسترس نیست.
تنها نکته‌ای که می‌دانیم این است که شدت نشانه‌های بیماری برای اشخاص مبتلا به آن، به‌شکل چشمگیری متفاوت است؛ یعنی برخی افراد مبتلا به کرونا نشانه‌های جزئی و اندکی دارند، حال‌آنکه عده‌ای دیگر به‌شدت درگیر این بیماری می‌شوند.
اما در چنین شرایطی که اطلاعات جزئی و دقیق راجع‌به نشانه‌های کرونا نداریم، چه کاری از دست پدرومادرها ساخته است تا فرزندان و نوزادانشان در معرض خطر قرار نگیرند؟ در ادامه خواهیم گفت.
کاری که برای مراقبت از فرزندان از دست پدرومادرها ساخته است:
تنها اقدام احتیاطی در این شرایط، فراهم‌کردن هر آن چیزی خواهد بود که برای کاهش شدت نشانه‌هایی که تاکنون از آنها مطلع شده‌ایم مؤثرند. اگر کودک تازه‌متولدشده دارید و خطر احتمالی شیوع ویروس کرونا در نوزادان فرزندان شما را را تهدید می‌کند، شربت سرفه، استامینافون و دیگر داروهای مخصوص نوزادان را تهیه کنید و در خانه نگه دارید.
پوشک بچه، دستمال مرطوب، کرم یا پمادهای کودکان و موارد دیگری از این دست را هم می‌توانید به تعداد بیشتری خریداری کنید و در خانه نگه دارید.
داروهایی مثل ایپوبروفن و مسکن‌های دیگر، در کنار چای و مواد و ترکیبات لازم جهت تهیه سوپ (برای بهبود سرفه) از دیگر مواردی هستند که بهتر است از همین حالا در خانه داشته باشید. در صورت ابتلا به بیماری، احتمالا از بیرون‌رفتن منع خواهید شد.
چند توصیه‌ای را هم که در ادامه مطرح می‌شوند به خاطر داشته باشید و به کار بگیرید:
اگر کودکتان نشانه‌های یادشده را تجربه می‌کند، او را نزد متخصص ببرید؛ اما فراموش نکنید که در فصل سردی از سال هستیم و نشانه‌ها می‌توانند صرفا از سرماخوردگی ساده‌ای خبر بدهند؛
زدن واکسن‌های مناسب به کودک یا نوزادتان و نیز شستن صحیح دست ها به‌صورت مکرر را فراموش نکنید؛
تاحدامکان از بردن کودکان به اماکن پررفت‌وآمد و سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی خودداری کنید.
شیوع ویروس کرونا از چه طریقی صورت می‌گیرد؟ چطور می‌توان خطر شیوع ویروس کرونا در نوزادان و کودکان را کاهش داد؟
راه‌های انتقال کرونا و پیشگیری از خطر سرایت ویروس کرونا در نوزادان
این‌طور به نظر می‌رسد که ویروس کرونا در درجه اول از طریق تماس با شخص آلوده به دیگران منتقل می‌شود. قرارگرفتن در معرض ذرات خارج‌شده از دهان چنین شخصی از طریق عطسه یا سرفه کردن، تماس با سطوح آلوده به ویروس و قرارگرفتن در مجاورت اشخاص آلوده به ویروس مهم‌ترین و اصلی‌ترین شیوه‌های سرایت کرونا است.
شیوه سرایت بیماری تا حدود زیادی شبیه به آنفولانزا است؛ بنابراین تمامی اقدامات و ملاحظات بهداشتی و پیشگیرانه مرتبط با آنفولانزا را برای پیشگیری از بروز کرونا هم باید به کار بگیریم.
چه کاری از دست پدر و مادرها ساخته است؟
دست‌های خود را مرتب با آب و صابون بشویید و از فرزندانتان هم بخواهید همین کار را بکنند. اگر از خطر سرایت ویروس کرونا در نوزادان نگران هستید، تا حد امکان در خانه بمانید. اگر نشانه‌های بیماری را دارید (یا کودکتان این نشانه‌ها را دارد)، برای پیشگیری از سرایت ویروس باز هم لازم است در خانه بمانید.
به‌هنگام عطسه یا سرفه کردن جلوی بینی و دهان را بپوشانید (با دستمال یا بازو). سطوح مختلف خانه را تمیز و ضدعفونی کنید و اگر به جایی دست زدید، از تماس دست‌ها با دهان یا بینی خودداری کنید.
این‌طور به نظر می‌رسد که احتمال زنده‌ماندن ویروس کرونا بر روی سطوح مختلف تا چند ساعت وجود دارد، اما پاک‌کردن سطوح با ضدعفونی‌کننده‌های معمولی هیچ اثری از ویروس باقی نخواهد گذاشت و راهکار بسیار مؤثری است.
خطر سرایت ویروس کرونا در نوزادان و کودکان کمتر از سایر گروه‌های سنی است
بررسی خطر سرایت ویروس کرونا در نوزادان و کودکان
خبر خوب برای پدر و مادرها این است که بنا به اطلاعاتی که تاکنون به دست رسیده است، ویروس کرونا نوزادان و کودکان را به اندازه سایر گروه‌های سنی تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهد. البته هنوز مشخص نیست که کودک یا نوزاد مبتلا به کرونا، که نشانه‌ای از بیماری ندارد، ناقل ویروس خواهد بود یا خیر.
افراد بزرگ‌سال و به‌ویژه مردان بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار دارند (که البته چیز تازه‌ای نیست و سایر بیماری‌های ویروسی هم در گذشته بیشتر مردان را تحت‌تأثیر قرار می‌داده‌اند).
البته خطر اندکی که متوجه کودکان و نوزادان است دلیل بر آن نمی‌شود که اقدامات و ملاحظات بهداشتی و پیشگیرانه را رعایت نکنیم؛ باز هم تأکید می‌کنیم که دست‌ها باید مرتب با آب و صابون شسته شوند و کودکان هم ملزم به رعایت این اقدام مهم باشند.
حقایقی درباره ویروس کرونا
در ادامه، برخی حقایق و اطلاعات قطعی راجع‌به بیماری را در اختیارتان می‌گذاریم. امیدواریم که با شناخت بهتر آنها بتوانید به‌شکل مؤثرتری از سرایت ویروس کرونا در نوزادان و کودکان خود پیشگیری کنید و از آنها مراقبت کنید.
ویروس کرونا به‌شدت مسری است
طبق آنچه تاکنون مشاهده شده است، ویروس کرونا به‌شدت مسری است. این ویروس دوره نهفتگی (انکوباسیون/ incubation) طولانی‌مدتی دارد. بعضی از مبتلایان به آن، نشانه‌های خفیفی دارند (یا اصلا هیچ نشانه‌ای ندارند)؛ به همین خاطر، با خیال راحت زندگی روزمره را از سر می‌گیرند، سر کار می‌روند و از مغازه‌ها خرید می‌کنند، بدون آنکه از ابتلا به بیماری خبردار باشند.
به‌باور یکی از محققان، در گفت‌وگو با مجله آتلانتیک (The Atlantic)، تا سال آینده بین ۴۰ تا ۷۰ درصد مردم جهان مبتلا به کرونا می‌شوند؛ البته با این توضیح اضافی که در بیشتر موارد، شدت بیماری و نشانه‌ها متوسط خواهد بود.
ملاحظه می‌کنید که ویروس کرونا بعضا می‌تواند مهمان ناخوانده باشد و بدون نشانه بخصوصی اشخاص را درگیر کند. بهتر است برای مراقبت از کودکان خود تا حد امکان از حضور در اماکن عمومی و پررفت‌وآمد خودداری کنید و تا از رعایت تمامی نکات و موارد بهداشتی و مراقبتی در مدارس اطمینان حاصل نکرده‌اید، آنها را از حضور در کلاس‌های درس منع کنید.
استفاده از ماسک احتمالا کمکی به پیشگیری از سرایت ویروس نمی‌کند
استفاده از ماسک فقط و فقط برای کسانی ضروری است که نشانه‌های بیماری تنفسی (سرفه و عطسه) دارند: آن هم برای پیشگیری از شیوع بیماری و آلوده کردن دیگران؛ در غیر این صورت، نیازی به استفاده از ماسک نخواهد بود. شواهد قابل‌قبولی وجود ندارد که استفاده از ماسک بتواند از سرایت بیماری جلوگیری کند.
مورد دیگرِ ضرورت استفاده از ماسک، به شرایطی مربوط می‌شود که یکی از اعضای خانواده دچار کرونا شده باشد؛ در این شرایط، او برای پیشگیری از آلوده‌کردن دیگر اعضای خانواده، باید ماسک بزند.
هجوم انبوه مردم وحشت‌زده از بیماری مسری برای خریداری ماسک، کسانی را که واقعا به آن احتیاج دارند در مضیقه قرار می‌دهد، مثلا کادر پرسنل بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که ماسک و دیگر لوازم مراقبتی واقعا به کارشان می‌آید و از آنها محافظت می‌کند؛ بنابراین فقط در مواقع ضروری از ماسک طبی استفاده کنید.
درمورد کودکان هم اوضاع به همین منوال است. شست‌وشوی مرتب دست‌ها برای پیشگیری از بروز بیماری در آنها کافی است.
بمباران رسانه‌ای درباره کرونا، تهدیدهای جدی‌تر را به پس‌زمینه می‌راند
منظور از تهدیدهای جدی‌تر چیست؟ درگیری ذهنی بیش از اندازه با کرونا و اخبار مرتبط با آن، می‌تواند ما را از احتمال بروز بیماری‌های خطرناکی چون آنفولانزا غافل کند: بیماری‌ای که به‌ویژه می‌تواند کودکان را تحت‌تأثیر قرار دهد.
به‌نقل از خبرگزاری ایسنا، در بازۀ زمانی اول مهرماه تا پایان دی‌ماه سال جاری، ۱۱۴ نفر در ایران به‌خاطر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. در کشورهای دیگر هم اوضاع به همین منوال است. مثلا در آمریکا از ابتدای زمستان تاکنون ۱۶ هزار نفر به‌خاطر ابتلا به آنفولانزا فوت کرده‌اند و درمجموع، ۲۸۰ هزار نفر در بیمارستان بستری شده‌اند. بنابراین در بسیاری از کشورها آنفولانزا همچنان تهدید به‌مراتب جدی‌تری از کرونا است.
اگر به هر دلیلی تاکنون برای تزریق واکسن آنفولانزای فرزندانتان اقدام نکرده‌اید، هرچه سریع‌تر این کار را انجام دهید.
جمع‌بندی
تحقیقات درباره خطر سرایت ویروس کرونا در نوزادان و کودکان و چگونگی تأثیرگذاری بیماری بر آنها همچنان در دست انجام است. طبق آنچه تاکنون مشخص شده است، خطر ابتلای کودکان کم‌سن‌وسال به کرونا در مقایسه با سایر گروه‌های سنی کمتر است. حتی بنا به نتایج تحقیقاتی که در گذشته صورت گرفته است، از این نکته آگاهی داریم که احتمال سرایت ویروس‌های عفونی ازطریق شیر مادر به بدن نوزاد بسیار کم است؛ بنابراین مادرانی که نشانه‌های بیماری را دارند، با رعایت ملاحظات و نکات بهداشتی می‌توانند به شیردادن به کودک خود ادامه دهند.
البته رعایت این نکات و ملاحظات صرفا محدود به مادران و برای مراقبت از نوزادان نمی‌شود و به‌منظور پیشگیری از این بیماری مسری، همگی ملزم به رعایت‌شان خواهیم بود.
