سمنان- ایرنا- دیابت از جمله بیماریهای غیرواگیر در حال افزایش و مرگ خاموش نام گرفته است ، اگرچه شیوع این بیماری در سمنان از میانگین کشوری پایین است اما در زمان حاضر ۳۰ هزار نفر از مجموع جمعیت ۷۰۲ هزار نفری این استان به بیماری دیابت مبتلا هستند.
به گزارش ایرنا، دیابت از جمله بیماریهایی است که نوع سبک زندگی در ایجاد آن نقش بسزایی دارد و تحقیقات نشان داده با بهبود سبک زندگی تا ۸۰ درصد می توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد.
بیماری دیابت در اثر ناتوانی بدن در تولید انسولین یا کاهش و موثر نبودن انسولین در سوخت و ساز مواد قندی پدید میآید که به اعتقاد کارشناسان امر اکنون این بیماری یکی از معضلات کنونی جوامع توسعه یافته و در حال توسعه است.
بر اساس آمار موجود ، دیابت، شایعترین بیماری غدد در جهان و عامل چهار میلیون مرگ سالانه است به طوری که در هر دقیقه ۱۲ مورد ابتلای جدید و ۶ مرگ ناشی از دیابت گزارش می شود.
بنا به آمار ارایه شده منابع رسمی ،اکنون پنج میلیون نفر در ایران مبتلا به دیابت هستند، ۵٫۵ میلیون نفر دیگر هم در آستانه ابتلا به این بیماری قرار دارند و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰ این میزان ۲ برابر شود.
طبق گزارشات موجود ، در سال ۹۵ در ایران به ازای هر ۲۰ نفر یک مورد دیابتی وجود داشت، با توجه به روند شیوع دیابت پیش بینی می شود تا ۱۸ سال آینده به ازای هر هفت نفر در ایران یک فرد مبتلا به دیابت وجود داشته باشد.
به باور کارشناسان امر ادر زمان حاضر سبک تغذیه جامعه بدتر شده و با استفاده از مواد قندی، نوشابه‌ها و شیرینی‌ها بر بروز دیابت افزوده می‌شود و با رفتن سمت خانواده ها به فست فود و غذاهای آماده به ویژه بین جوانان این خطر بیشتر و با این سبک زندگی آمار دیابت رو به رشد است.
صاحبنظران علوم پزشکی می گویند فقط با نخوردن یا کم خوردن نیست که قند کنترل می شود بلکه رعایت الگوی غذایی صحیح است که به کنترل قند خون منجر می شود، تغذیه سالم، ورزش، دوری از استرس و استفاده نکردن از دخانیات بهترین روش های پیشگیری از ابتلا به دیابت محسوب می شود.
آنان می گویند نقش تغذیه در کنترل دیابت برهیچ کس پوشیده نیست اما این که چگونه، چه نوع غذایی و در چه زمانی مصرف شود از جمله نکات بسیار مهم در تغذیه افراد به شمار می رود.
برخی از کارشناسان بهداشت اصلاح سبک زندگی را کلید درمان دیابت می دانند چرا که رژیم غذایی مناسب نکته مهمی در کنترل و پیشگیری قند خون است.
**دیابت با تغییرالگوی زندگی و تغذیه قابل درمان است.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه با بیان این که دیابت یک بیماری نیست که با بیمارستان و دارو و آمپول کنترل شود، گفت : دیابت با تغییر الگوی زندگی و تغذیه قابل درمان است با کنار گذاشتن برنج آبکشیده که عامل بسیاری از بیماری هاست و عدم مصرف نان های آرد سفید ، می توان دیابت را کنترل کرد.
موسی صالحی متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: متاسفانه هرگز نظام آموزش عالی در گروه پزشکی بر این نکته تاکید نکرد که دیابت یک بیماری رفتاری و مربوط به سبک زندگی است.
وی ادامه داد : عامل اصلی دیابت در ایران نان سفید ایرانی و برنج سفید آبکشیده و آرد و شکری است که در تولید کیک و کلوچه و شیرینی قنادی بکار برده می شود.عدم تحرک و ورزش عموم مردم و مصرف نشاسته بالای مصرفی در نان و برنج عامل اصلی دیابت است.
وی اضافه کرد: وقتی استادان دانشگاه نمی توانند یک موضوع علمی را به متخصص های هم ردیف منتقل کنند و آموزش دهند چه انتظاری از مردم است که مصرف برنج و نان را کم کنند؟
این متخصص تغذیه خاطرنشان کرد : بسیاری از مراجعین دیابتی با یک برنامه غذایی سرشار از خرما ، انجیر و انگور توانسته اند ۱۵۰ واحد انسولین، ۱۲۰ واحد و ۸۰ واحد را کنار بگذارند. تمام داروهای کنترل قند را کنار بگذارند و دیابت را کنترل کنند، بنابراین روشن است علت دیابت قند نیست، علت دیابت جدا کردن قند از ویتامین های گروه B با سفید کردن گندم و برنج است، آب کش کردن ماکارونی و برنج ، سرخ کردن کدو بادمجان و سیب زمینی و گوشت عامل دیابت است.
**۱۰ درصد مردم سمنان دیابت دارند.
معاون بهداشتی و رئیس مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی سمنان گفت : طبق آخرین بررسی ها ۱۰ درصد مردم این استان به چاقی به عنوان یکی از عوامل بروز بیماری های مزمن و غیر واگیر مبتلا هستند.
جعفر جندقی افزود : همچنین ۲۹ درصد مردم این استان دچار اضافه وزن هستند که باید مراقب باشند و وزن خود را کنترل کنند تا به حد استاندارد و وزن متعادل برسند تا از بیماریها مصون باشند.
وی با اشاره به این که امروز یکی از مشکلات و معضلات بهداشت و درمان در کشور ما شیوع بیماری های غیرواگیر و مزمن است ، بیان کرد : این بیماری ها سالانه موجب مرگ هزاران نفر از هموطنانمان می شود.
جندقی تصریح کرد : چند عامل خطر اصلی از جمله تغذیه نادرست در ایجاد و بروز این بیماری ها نقش دارد که منجر به بروز بیماریهایی چون بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، فشار خون، انواع سرطان ها و دهها بیماری دیگر می شود.
**در صورت درمان نشدن به موقع دیابت، طعم شیرین زندگی به بیمار تلخ می شود
یک شهروند سمنانی مبتلا به دیابت هم در مورد بیماری اش به ایرنا گفت : در سن ۴۳ سالگی متوجه بیماری دیابت شدم به علت کاهش وزنی که داشتم پس از انجام آزمایش متوجه شدم که قند خون دارم.
این بیمار ادامه داد : از آن زمان به بعد تحت نظر پزشک خود داروی خود را به طور منظم مصرف می کنم و با یک رژیم غذایی صحیح بیماری خود را کنترل کرده ام.
وی تاکید کرد : مردم نیاز به آگاهی بخشی از مسایل بهداشتی دارد که اکنون به نظر می رسد بسیاری از آنان به طور کلی به مراکر بهداشت مراجعه نمی کنند تا سلامت خودشان بررسی کنند.
وی تاکید کرد رسانه ها و صدا و سیما باید بیشتر در آگاهی بخشی مردم نسبت به مباحث بهداشتی تلاش کنند که اکنون این مهم از سوی آن ها چندان جدی گرفته نمی شود.
**افزایش سقط جنین و زایمان زودرس در زنان مبتلا به بیماری دیابت بیشتر است.
جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ ناباروری با اشاره به اینکه چاقی سبب کاهش قدرت باروری می شود، گفت : میزان سقط جنین، زایمان زودرس و فشارخون بارداری در زنان مبتلا به دیابت بیشتر است.
سیمین ظفردوست در گفت و گو با ایرنا افزود : چاقی با اختلال در کیفیت اسپرم، ایجاد مقاومت به انسولین و اختلال در تخمک گذاری سبب کاهش باروری می شود.
وی با بیان این که درمان های ناباروری روی زنان چاق تاثیر کمتری دارد، به زنانی که دارای اضافه وزن یا چاق هستند توصیه کرد که قبل از بارداری، مشاروه های لازم را از پزشک متخصص تغذیه دریافت کنند تا دچار مشکل نشوند.
ظفردوست با اشاره به این که ورزش کردن در افزایش میزان باروری هم نقش موثر دارد، اظهار کرد : پیاده روی سریع روزانه ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در افزایش میزان باروری زنان نقش موثر دارد.
ظفر دوست اضافه کرد : ورزش با افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن، سبب پیشگیری از ابتلا به برخی بیماری ها مانند سرطان های سینه و رحم، دیابت،قلبی و عروقی، دیابت، فشارخون و چربی خون می شود و تحرک بدنی حتی در کاهش پوکی استخوان هم موثر است.
**ضرورت آگاهی مردم از بیماری های غیرواگیر
مدیر گروه بیماری های دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان گفت : آموزش، آگاهی و دانش مردم از نوع بیماری ها بهترین راهبرد برای پیشگیری و کاهش آن است.
محمدناصر رهبر در گفت و گو با ایرنا با اشاره به این که کنترل بیماری های غیرواگیر به دلیل بین‌بخشی و درون‌بخشی بودن سخت‌تر از بیماریهای واگیردار است، خاطرنشان کرد : برای ترک عادات غیر صحیحی که برای سلامتی مردم مضر است، لازم است همه دستگاه ها با هم افزایی در آگاهی مردم تلاش کنند.
رهبر با اشاره به این که چندین عامل در بیماریهای غیرواگیر موثر است، بیان داشت : در برخی موارد عوامل بیماری های غیرواگیر شناخته شده نیست.
وی یادآور شد : سهم درمان وزارت بهداشت از بیماری های غیرواگیر ۲۵ درصد است و بقیه به دست خود مردم و سایر دستگاه های مرتبط است.
رهبر با اشاره به لزوم تغییر غلط دیدگاه مردم مبنی بر بی‌ضرر بودن مصرف دخانیات بر سلامتی آنان، افزود: مصرف این مواد پیری زودرس، از بین رفتن شش ها، پوکی استخوان و مشکلات تنفسی را در پی دارد که اصلاح این دیدگاه غلط مردم در مصرف دخانیات نیاز به فرهنگ سازی دارد.
**غربالگری در مراکز بهداشتی سمنان برای شناسایی بیماری
کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری دانشگاه علوم پزشکی سمنان به ایرنا گفت : به طور متوسط بیشتر مرگ و میرها ناشی از بیماریهای قلبی و مغزی مربوط به بیماریهای غیرواگیر در اولویت قرار دارد و در مرحله بعد سرطان های معده، پوست و پستان است.
احمد محبوبی افزود : در مرکز غربالگری و پیشگیری از دیابت در استان سمنان قد، وزن، دور کمر، فشار خون، کلسترول و قند خون بررسی می شود و با گرفتن تاریخچه بیماری از بیمار و با ارزیابی ها، طرح خطرسنجی بیماری های احتمالی به فرد اعلام و درمان می شود.
وی با یادآوری این که با توجه به فعالیت این مراکز در نوبت بعد از ظهر مراجعه آقایان کمتر است، اضافه کرد: این درحالی است که یک بیمار دیابتی سالانه باید ۲ بار به مراکز معاینه چشم پزشکی مراجعه کند.
وی خاطرنشان کرد : باور به این که دیابت یک مساله پراهمیت است هنوز در بین مردم جا نیفتاده و تنها وزارت بهداشت نمی تواند به ساماندهی بیماران دیابتی بپردازد.
محبوبی با بیان این که طرح غربالگری، و بیماری‌یابی غیرواگیر در افراد بالای ۳۰ سال در مناطق روستایی استان سمنان انجام شده و ادامه دارد، تصریح کرد: برنامه بیماریابی و غربالگری در شهر برای افراد بالای ۳۰ سال آغاز شده و مردم باید به این مراکز بهداشتی زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی استان مراجعه کنند.
** ترویج فرهنگ مصرف صبحانه و میان وعده سالم برای جلوگیری از بیماری دیابت ضروری است
یک کارشناس برنامه تغذیه گفت : ترویج فرهنگ مصرف صبحانه و میان وعده سالم و مصرف نکردن وعده های ناسالم در بین کودکان، نوجوانان و جوانان ضروری است.
نگار چاهی بخش در گفت و گو با ایرنا افزود : با پیشرفت تکنولوژی و افزایش عرضه محصولات غذایی گوناگون و صنعتی در بازار، مصرف مواد غذایی فرآوری شده، آماده و فست فودها درهمه گروه های سنی به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان افزایش یافته است.
وی اضافه کرد : مصرف این دسته از مواد غذایی به علت حاوی بودن مقدار بالای نمک (سدیم)، قندهای ساده، چربی های ترانس و اشباع، مواد افزودنی و رنگ ها تاثیر زیادی بر سلامت دارد و باعث افزایش شیوع بیماری های قلبی و عروقی، انواع سرطان ها، چاقی و اضافه وزن، دیابت نوع ۲، فشار و چربی خون می شود.
وی بیان داشت : علاوه بر تغییر گرایش الگوی غذایی نسل جدید جامعه به سمت غذاهای ناسالم و فرآوری شده، مصرف وعده غذایی صبحانه در سال های اخیر کاهش داشته است و این امر می تواند به عنوان یکی از پیامدهای نامطلوب تغییر سبک زندگی در جامعه کنونی قلمداد شود.
چاهی بخش ادامه داد : تغذیه صحیح در قدرت یادگیری دانش آموزان یا دانشجویان بسیار مفید است، طوری که نخوردن صبحانه موجب کاهش قدرت یادگیری می شود.
وی بیان کرد : اگر وعده غذایی اصلی صبحانه در مدت زمانی طولانی حذف شود باعث افت قند خون، اختلال در یادگیری و تمرکز حواس، اضافه وزن و چاقی می شود.
این کارشناس تغذیه یادآور شد : براساس مطالعه های انجام شده دانش آموزانی که صبحانه نمی خورند در وعده ناهار به علت گرسنگی و اشتهای زیاد، غذای بیشتری می خورند که این امر منجر به اضافه وزن و چاقی می شود.
کارشناس برنامه تغذیه معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی سمنان افزود: توصیه می شود برای بهبود مصرف صبحانه در کودکان و نوجوانان و برای اینکه اشتهای کافی برای خوردن صبحانه داشته باشند باید شام در ساعت های ابتدای شب میل شود و فرد شب ها در ساعت معینی بخوابد تا صبح ها وقت کافی برای خوردن صبحانه داشته باشد.
وی یادآور شد : یکی از دلایل نخوردن صبحانه تکراری و یکنواخت بودن آن است که تنوع و تعادل در صبحانه، فرد را به خوردن صبحانه تشویق می کند.
۹٫۲ درصد زنان بدون هیچ سابقه ای به دیابت بارداری مبتلا می شوند.
یک پزشک فوق تخصص غدد و متابولیسم گفت : ۹٫۲ درصد زنان بدون سابقه ای از دیابت قبلی به دیابت بارداری مبتلا می شوند که در واقع نوعی از دیابت نوع ۲ تلقی می شود و احتمال بروز این نوع دیابت طی ۱۰ سال پس از زایمان به میزان۴۰ تا ۶۰ درصد متفاوت است.
حسین چیتی گفت : دیابت بارداری در شرایطی است که اولین بار طی بارداری و با قند خون بالا مشخص می شود و عوامل خطرهایی در بروز آن دخالت دارد.
وی، سن، ژنتیک، مایع آمنیوتیک، شرایط نوزاد، بارداری قبلی، گروه نژادی، وجود قند در ادرار و عدم تحمل گلوگز را از عوامل خطر دیابت بارداری ذکر کرد.
وی ادامه داد : دیابت بارداری عوارضی بر نوزاد دارد که شامل افت قند خون، افزایش انسولین، نارس بودن نوزاد، مشکلات تنفسی و وزن زیاد، است و برای مادر نیز عوارضی مانند ابتلا به دیابت در آینده و فشار خون را افزایش می دهد.
وی بیان کرد : برای دیابت بارداری درمان های متعددی از قبیل درمان در طی بارداری شامل ارائه برنامه غذایی، فعالیت بدنی، کنترل قند خون ، رشد جنین و کنترل منظم پزشکی و تجویز انسولین انجام می گیرد.
در ایران سالانه ۹۳ هزار نفر دچار سکته قلبی و ۴۰ هزار نفر دچار سکته مغزی می شوند که ۵۰ درصد مرگ ها به دلیل این دو عامل است، سالانه ۱۰ هزار نفر به بیماریهای ریوی مبتلا می شوند و طبیعی است این بیماریها باعث کاهش طول عمر خواهند شد و بخشی از عمر این بیماران با معلولیت همراه است .
به دلیل اهمیت بیماریهای غیرواگیر، کمیته کشوری بیماریهای غیرواگیر با همکاری معاونت های بهداشت، درمان و آموزشی تشکیل شد و سند ملی پیشگیری از بیماری های غیرواگیر با حضور وزیران در حضور خانم چان، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت و معاون اول رییس جمهوری رونمایی و با تاکید رییس جمهوری، این سند در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی تایید شد؛ سند ملی پیشگیری از بیماری های غیرواگیر سند مهم و معتبری است و کارگروه های مختلفی در این زمینه تشکیل شده است و هریک از آن ها ماموریت های مختلفی دارند.
گزارش: محمدرضا یوسف نژاد
