کودکان عاشق سرگرمی هستند و بازی بهترین سرگرمی برای آنها در شرایط قرنطینه به خاطر کرونا است، شرایطی که برای خانواده‌های دارای فرزند نیازهای ویژه‌تری ایجاد کرده است و فرصتی محسوب می‌شود تا والدین نگاه جدی‌تری به بازی به عنوان ابزاری برای پروروش و بروز خلاقیت داشته باشند.
بازی یکی از ارزشمندترین سرگرمی ها و کشف های بشر است و گر چه به صورت غریزی وجود دارد اما قانون گذاری، احترام به قوانین، آموزش و هدایت‌گری که در دل آن نهفته است می تواند دوران کودکی را برای ساخت انسانی خلاق در آینده تربیت کند و این روزها فرصتی پیش آمده تا والدین نگاهی جدی تر به آن در راستای تربیت فرزندانشان داشته باشند.
ویروس کرونا روزهای تلخی را برای مردم جهان به وجود آورده و همچنان بر ماندن خود مصرانه تلاش می‌کند اما آنچه که باید به آن باور داشت،این مساله است که به مانند بسیاری از بیماری ها، تلخی ها و جنگ ها تمام می‌شود و این انسان است که باید این تهدید را تا می تواند به فرصتی برای آنچه نامش زندگی است تبدیل کند، این ویروس آنطور که از آمار بر می آید هوای نسل آینده و یا کودکان را بیشتر دارد؛ پس بهتر است برای فزرندان خود با تمام ترس ها و نگرانی هایی که ممکن است این روزها درونشان ایجاد کرده باشد دوران خلاقی به یادگار بگذاریم.
کارشناسان حوزه کودک معتقدند کودکان شرایط خود را وفق می دهند و با تخیلات خود از محیط بازی می گیرند به همین علت کودک با اشیا و آدم های مورد اعتمادش ارتباط می گیرد و بازی می کند و مساله بازی برای او یک واکنش درونی برای تعامل با محیط است.
کافی است به گذشته هایی نه چندان دور نگاهی کرده و به خاطر آوریم دویدن در حیاط های بزرگ و کوچک خانه ها، بازی های بی دغدغه در کوچه و خیابان های محله، جمع کردن سنگ و خاک بازی در ظهر داغ تابستان و فرار از ترس شکستن شیشه های پنجره خانه همسایه که غیرعمد هنگام بازی پر از هیجان با توپ دلهره به جانمان می انداخت، یا خاکی که در زیر چرخ های دوچرخه ها و سه چرخه هایمان چند محل آن سوتر که هنوز آسفالت نشده بود بلند می شد و فکر می کردیم که به سفری دور از خانه رفته ایم .
تجربیاتی که امروز برای کودکان به خاطر سبک زندگی، به خودی خود کمتر شده است و حال این روزها به خاطر حضور این ویروس، اندک فرصت بیرون رفتن و تجربه بازی در فضای باز را به صفر رسانده است، پس باید از فرصت استفاده کرد و تمام تجربه های نداشته آنان را در خانه با توجه جدی والدین به آنها اغنا کرد تا در آینده از رویدادهای گذشته خود به نیکی یاد کنند. به همین دلیل از جمعی از مربیان فرهنگی و هنری کانون های پرورش کودکان و نوجوانان سمنان خواسته ایم تا بازی هایی خلاقانه برای کودکان معرفی کنند.
بازی‌هایی که قصه جایزه آن است
نادر کامجو، مربی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سیار استان سمنان گفت: قرنطینه در شرایط فعلی جامعه به والدین این مجال را می دهد که زمان بیشتری در کنار کودک خود باشند و با برنامه ریزی و مدیریت در خانه برای فرزندان خود اوقات خوش و مفیدی را رقم بزنند.
اگر در این ایام از فرزند خود غافل شویم، او دچار افسردگی و بحران روحی خواهد شد زیرا آنها در تمامی فرصت‌هایی که به دست می آورند با بازی به هماهنگی با محیط خود اقدام کرده، لحظه به لحظه زندگی خود را با خلاقیت ذاتی که دارند به بازی می گیرند و دست به بازی های جدید می زنند. کودک سعی می کند با شرایط خود را وفق داده و با تخیلات خودش آن را در بازی متجلی نماید به همین علت او با اشیا و آدم های مورد اعتمادش ارتباط می گیرد و بازی می کند و مساله بازی برای او یک واکنش درونی برای تعامل با محیط است.
وی ادامه داد: کودک با بازی مهارت های زندگی را تمرین می‌کند و خودش را برای زندگی آینده آماده تر می کند و والدین باهوش از این فرصت برای انتقال مفاهیم زندگی و آموزش های تربیتی باید استفاده کنند.
وی اظهار داشت: بازی های بومی و محلی آمیخته با زندگی ایرانی ها است که گاه با شعر و قصه همراه می‌شود و این ویژگی را داراست که قابل تغییر است و با توجه به شرایط کودک و والدین می تواند قوانین و چهار چوب بازی تغییر کند.
از جمله بازی هایی که می توان در این ایام به آن اشاره کرد «لی لی لی حوضک»، «نون بیار کباب ببر»، «گل یا پوچ» و «کلاغ پر» است که با آنکه ساده به نظر می آید اما می تواند بسیار سرگرم کننده و مفید باشد.
کامجو توضیح داد : می توان برخی بازی ها را ترکیب کرد که نیاز به خلاقیت والدین دارد و برای مثال پس از برنده شدن و یا بازنده شدن نسبت به اصول بازی می توان قصه ای را برای کودک تعریف کرد زیرا در زمان بازی داستان برایش جذاب خواهد بود و قصه را با دقت گوش خواهد کرد.
ذات تمام بازی ها شور و نشاط و هیجان است که کودک را با خود همراه کرده و زمان او را خسته نمی کند که لازمه آن کمی خلاقیت و مشورت با کودک در انجام بازی های ساده و ترکیبی است تا والدین و کودکان هر دو از آن لذت ببرند.
نمایشی که سرانگشتان با کاغذهای رنگی اجرا می‌کنند
فاطمه سادات امیرفخریان، مسوول مرکز فرهنگی هنری شماره دو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان دامغان گفت: ایام درخانه ماندن، فرصتی است برای دور هم نشستن، گفت و گو و مطالعه کردن و فرصتی که می توان چشم درچشم کودکان خود بنگریم و قصه بگوییم و تا جایی که بتوان با همبازی شدن با فرزندانمان، کودک درون خود را نیز دوباره زنده کنیم.
فاطمه سادات امیرفخریان افزود: این روزها می تواند آزمونی باشد برای اینکه بتوان به کودکان آموزش داد چگونه در مقابل ترس ها می توان مقاومت کرد و با آن روبرو شد .باید مراقب برهم خوردن حس آرامش آنها بود تا از این بیماری عالم گیر برای یک عمرشان کابوسی تلخ ساخته نشود و هوشمندانه ترس‌شان را به آرامش بدل کنیم.
یکی از تهدیدهای در خانه نشستن به ویژه برای کودکان، کم تحرکی و اضافه وزن است که می توان با انجام بازی ها، نمایش های کوتاه خانوادگی و بازی های فکری سرگرم‌شان کرد تا به پرخوری و کم تحرکی دچار نشوند.
وی پیشنهاد کرد: ساخت عروسک های کاغذی انگشتی و اجرای نمایش های کوتاه با آن می تواند خلاقیت و مهارت دست ورزی آنان را بالا برده و مهارت کلامی آنان را نیز تقویت کند و علاوه بر اینکه کودکان یک سرگرمی مهیج را تجربه می کنند به واسطه آن از کم تحرکی و پرخوری فاصله می گیرند.
ساخت عروسک های انگشتی با کاغذهای رنگی مربع شکل هفت در هفت سانتیمتری انجام می شود؛ بدنه عروسک یک استوانه اندازه انگشت و سرعروسک هم می تواند هرشخصیتی باشد که آن نیز جدا با یک رنگ دیگر کاغذ برش خورده و به استوانه چسبانده می شود و به سادگی می توان با ساخت آن نمایش اجرا کرد.
وی تشریح کرد: عروسک های انگشتی می توانند دارای شخصیت های حیوانی، تخیلی، پرندگان و انسان ها باشد و با همین روش که از ساخت عروسک تا اجرای نمایش همراه است چند ساعت از روز به سرگرمی و ایجاد خلاقیت همراه می شود.
بازی فرصتی برای شکوفایی استعداد هنری کودکان
مژگان سید مفید، مربی هنری مرکز فرهنگی هنری شماره یک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سمنان گفت: در دوران به اصطلاح قرنطینه والدین می توانند بر تاثیر گذاری بر روی فرزندانشان بیشتر تمرکز کنند و آنها را در بازی کردن، نقاشی کشیدن، کتاب خواندن و فعالیت های ورزشی همراهی کنند و از همه مهم‌تر اعضای خانواده و کودکان در این زمان می توانند با گفت و گو کردن و شناخت بیشتر از یکدیگر روی هم تاثیر مثبت داشته باشند.
مژگان سید مفید افزود: این دوران می تواند فرصتی طلایی برای والدین نسبت به فرزندان خود باشد که نقاط ضعف و قوت فرزندانشان را شناخته و استعدادهای آنها را شناسایی کنند تا در جهت رشد و پیشرفت به آنها کمک کند.
این دوران می‌تواند تهدیدهایی را برای کودکان مانند کسالت، بی‌حوصلگی، بی نظمی در فعالیت های روزانه،بی نظمی در ساعت خواب و بیداری ،بی نظمی در درس خواندن و به طور کل بی تحرکی را به دنبال داشته باشد که والدین در درجه اول خود باید به این قانون پایبند باشند تا پیش از هر مساله نظم در درس خواندن یا ساعت بیدار شدن و خوابیدن فرزندان را کنترل کنند.
باید از این فرصت برای تجربه فعالیت های هنری استفاده کرد زیرا در حالت عادی نیز سیستم آموزشی به رویکردهای هنری کمتر توجه دارد .
آموزش برخی بازی‌ها در سایت کانون پرورش فکری
وی پیشنهاد داد: نقاشی کردن، مجسمه سازی با خمیر یا با گِل سفال‌گری و ساخت ظروف، تمرین های خوش‌نویسی یا ساخت کاردستی های خلاق از جمله فعالیت هایی است که آموزش آن را می توانند با مراجعه به سایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پیدا کرده و انجام دهند.
شاید برخی از والدین فکر کنند که استعداد نقاشی کردن ندارند، من پیشنهاد های بسیار ساده و در عین حال خلاقانه ای برای آنها دارم، یکی از آموزش هایی که بنده برای بچه ها انجام می‌دهم چاپ است. ما می‌توانیم با انواع سبزیجات مثل پیاز کاهو سیب زمینی، و یا انواع برگ ها یا حتی چاپ اثر کف دست و انگشتان، شکل های زیبا و خلاقانه‌ای را به وجود بیاوریم در صورتی که نیاز به مهارت نقاشی ندارد و فقط کافیست کمی خلاق باشیم، به طوری که کف دست و یا سبزیجات مختلف را به رنگ گواش یا آکریلیک آغشته کرده و اثر آن را به روی کاغذ چاپ کرده و سعی کنید شکل های خلاقی بوجود آورید.
سید مفید ذکر مثالی گفت:در این روش می‌توان یک گلدان کاکتوس را با کف دست ساخت یا می‌توان یک درخت یا یک پرنده را به وجود آورد؛ می‌توان از بافت پیاز برش زده برای به وجود آوردن تپه در اثر استفاده کرد و یا از اثر چاپ کاهویی که آنرا به صورت افقی برش زده اید و به رنگ قرمز آغشته کردید برای به وجود آوردن گل زر استفاده کرد و خلاصه با چاپ انواع برگها می توان یک جنگل انبوه به وجود آورد.
می‌توان به تمامی نکاتی که گفته شد تکنیک فتوکلاژ را هم اضافه کرد و هیچ کدام از این ها نیاز به مهارت نقاشی ندارند و فقط کافی است کمی فکر کرده و خلاق بود.
تکنیک فتوکلاژ در واقع ادغام تصاویر چاپی با نقاشی هایی است که از مجلات و روزنامه ها جدا کرده و کنار هم قرار می دهیم که البته می توان به جای نقاشی از چاپ سبزیجات، اشیا مختلف و یا کف دست استفاده کرد و در نهایت یک اثر هنری زیبا به وجود آورد.
همبازی شدن فرصت شناخت متقابل
وی به تجربه بازی های هنری که در کلاس خود انجام داده است اشاره کرد و گفت: در این روش، یک نوع بازی انجام می شود که در نهایت به تولید نقاشی منتهی خواهد شد و این روزها می‌توان در خانه آن را با مشارکت اعضای کل خانواده انجام داد بدین صورت که کاغذی بزرگ یا تخته سفید و یا یک مقوا را به دیوار نصب کرده و به نوبت هر یک از اعضای خانواده یک خطی را به شکل دلخواه و البته هدفمند روی آن کشیده تا در نهایت یک اثر نقاشی تولید شود و می توان خطی داستانی نیز برای آن در نظر گرفت. فعالیت های خلاقانه زیادی را در این مدت می توان انجام داد، از ساخت خمیر مجسمه سازی با ترکیب کمی نشاسته ذرت، چسب چوب و گلیسیرین و رنگ‌های خوراکی و ساخت انواع ظروف یا جاشمعی تا استفاده از رنگ های انگشتی برای نقاشی کشیدن به روی شیشه ها و یا سرامیک های حمام که قابل شست و شو می‌باشد.
وی خاطر نشان کرد: روزهای قرنطینه را می توان به جای در خانه ماندن صرف، به برنامه هایی پرداخت که حتما نیاز به بیرون رفتن از خانه نیست، می توان از گل رس بهداشتی استفاده کرد و همراه با خانواده با ساخت اشیا خلاق پرداخت و در نهایت با خشک کردن و رنگ آمیزی آنها یک نمایشگاه خانوادگی ترتیب داد و با فیلم گرفتن از آن تجربیات خلاقانه خود را با یکدیگر به اشتراک گذاشت.
